İbn Sînâ’da Bilimsel Yöntem: Konu, İlke ve Mesele

Scientific Method in Avicenna: Subject, Principle And Problem

Öz

Bu makalede İbn Sînâ’nın (ö. 428/1037) Burhân Kitabı merkeze alınarak, bilimlerin üç sacayağını oluşturan konu, ilke ve mesele kavramları incelenecektir. Genel olarak bir bilimin araştırma sahasını ve bu araştırması sırasında dayanması gereken esasları ifade eden bu üç kavram, düşünce tarihinde ilk kez Aristoteles (ö. m.ö. 322) tarafından sistematik bir şekilde vazedilmiştir. Böylece felsefî bilimler birbirinden ayrılmış ve her bilimin var olanların bir kısmını incelemesi mümkün olmuştur. İslâm düşüncesinde de benimsenen bu ayırım sadece felsefî disiplinlerin değil, şerî ilimlerin de kayıtsız kalamadığı bir bütünlük arz etmiştir. Nitekim özellikle de müteahhir dönemde bu üçüyle temellendirilmemiş bilgiler topluluğu, ilim veya bilim sayılmamıştır. O halde başta Meşşâî felsefe ve akabinde diğer disiplinler tarafından bu üç kavramın, adeta bilimsel bir faaliyetin ölçüsü olarak kabul edildiği söylenebilir.

​

Anahtar Kelimeler: İbn Sînâ, Konu, İlke, Mesele, Vazedilmiş Asıl, Musâdere, Zâtî Arazlar.